Walory gminy
Gmina Kraśnik jest regionem atrakcyjnym turystycznie. Znaczne urzeźbienie terenu stwarzające możliwość oglądania rozległych widoków (również przeciwległego brzegu Wisły), wzajemne przeplatanie się powierzchni leśnych, pól z występującymi tu licznie zadrzewieniami, obecność dużych kompleksów leśnych i rzadko w tej części województwa spotykanych stawów czyni opisywany obszar malowniczym i atrakcyjnym krajobrazowo. Większość krajobrazów, zwłaszcza na wschód i południe od miasta ma charakter kulturowy, sprawiający jednak wrażenie naturalności i harmonii.
Elementami antropogenicznymi, podnoszącymi atrakcyjność południowej i wschodniej części gminy, są ciekawe obiekty budownictwa drewnianego, stare młyny, pozostałości parków podworskich, zabytkowy kościół w Stróży, cmentarz mieszkańców pomordowanych w czasie II wś w Karpiówce oraz nie spotykana w innych częściach regionu ilość krzyży i kapliczek przydrożnych.
Niemal w całości Gmina Kraśnik leży w obrębie Kraśnickiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, rozciągającego się od zachodniego skłonu Roztocza po ujście Wyżnicy do Wisły pod Józefowem. Obejmuje on 13-cie z 16-tu wsi gminy.
Gmina Kraśnik leży w obrębie Wzniesień Urzędowskich oraz Roztocza Zachodniego (Słodków Trzeci) zwanego Gorajskim lub Lessowym. Dominuje tu krajobraz rolniczo – leśny. Przeważają obszary pagórkowate o deniwelacjach przekraczających często 30 m. Rzeźba jest tworzona przez układ niewielkich wierzchowin, poprzecinanych gęstą siecią dolinek i doliny rzecznej rzeki Wyżnicy, której źródła znajdują się w Słodkowie Trzecim.
Kompleksy leśne dominują w krajobrazie północno-wschodniej i południowo-wschodniej części gminy. Bardzo atrakcyjny jest południowo-wschodni kompleks leśny. Jego walory przyrodnicze dostrzegli też ekolodzy, z prof. F. Święsem z UMCS na czele, opracowując projekt rezerwatu mającego chronić drzewostany bukowe wraz z ciekawą rzeźbą charakteryzującą się gęstą siecią młodych rozcięć erozyjnych utrwalonych przez porastającą je roślinność.
Szczególnie piękne krajobrazy oglądać można z prawego zbocza Wyżnicy na wschód od miasta w okolicach Karpiówki i Słodkowa.
Do walorów krajobrazowych zasługujących na podkreślenie należy duża widokowość doliny rzecznej, zwłaszcza w okolicach stawów jak również na wschód od miasta, skąd widoczna jest piękna panorama najstarszej części miasta z dominującymi wśród drzew wieżami obu zabytkowych kościołów. Miasto ze względu na zajmowaną powierzchnię i położenie na obu zboczach doliny odgrywa dużą rolę w krajobrazie, a jego zabytki widoczne są z wielu miejsc w gminie.
Opisywany obszar ma również duże walory dydaktyczne. Na przykład trasa wzdłuż potoku Krasnego aż do dawnych źródeł pod zboczem asymetrycznej doliny stanowi doskonałą ścieżkę dydaktyczną dającą przegląd budowy geologicznej, zjawisk hydrograficznych, zbiorowisk roślinnych, sposobu zagospodarowania terenu i przekształceń środowiska. Duże walory dydaktyczne mają również okolice Stróży i Słodkowa oraz Suchyni.
W pozostałej części dominuje krajobraz rolniczy z małymi śródpolnymi enklawami leśnymi oraz krajobraz strefy podmiejskiej. Na wyróżnienie zasługują okolice Suchyni, Słodkowa Trzeciego, Stróży oraz Dąbrowy-Bór. Już teraz są one bardzo atrakcyjne dla turystyki rowerowej, agroturystyki i wędkarstwa z uwagi na bliskość lasów oraz sąsiedztwo stawów rybnych we wsiach Suchynia i Stróża-Kolonia.
Do tej pory jest to jednak obszar pod względem rekreacji praktycznie nie wykorzystany, chociaż ma duże walory przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe, które predysponują do rozwoju turystyki.
Droga do stawów | Stawy rybne w Stróży-Kolonii |
Teren gminy Kraśnik, pomimo sąsiedztwa dość dużego miasta, posiada stosunkowo mało przekształcone środowisko. Decyduje o tym duży udział obszarów leśnych, łąk, stawów, a więc zbliżonych do naturalnych, sprzyjających występowaniu rzadkich i chronionych gatunków flory i fauny.
W dużym stopniu o walorach przyrodniczych i krajobrazowych tego obszaru decyduje roślinność, a zwłaszcza lasy. Stanowią one naturalne zbiorowiska roślinności będące ostoją dla zwierząt, pełnią również ważną rolę glebochronną a także regulatora stosunków wodnych, zwłaszcza że są to lasy występujące na ogół w strefach wododziałów. Wysoką ocenę pod względem przyrodniczym otrzymują również pola uprawne, związane z obszarem lessowym. Licznie występują tu zadrzewienia śródpolne, pełniące ważną rolę glebochronną i w istotny sposób podnoszące walory krajobrazowe.
Duże znaczenie dla zachowania równowagi ekologicznej i procesów samoregulacji ma również występowanie naturalnych korytarzy ekologicznych w postaci zalesionych wąwozów i doliny rzecznej.
Głównym ciekiem gminy jest Wyżnica, w dolinie której zachowały się fragmenty olsów i licznie zadrzewienia. Dzięki temu pomimo częściowego uregulowania, rzeka na znacznej przestrzeni, poza granicami miasta, sprawia wrażenie naturalnej. W dnie doliny istnieją 3 kompleksy stawów, które nie tylko retencjonują wodę, ale również pełnią funkcję ekologiczną i krajobrazową.
Na terenie gminy występują cztery obszary źródliskowe, z których jeden daje początek Wyżnicy.